De dynamiek van Autisme (DDVA) is de neerslag van een jarenlange, zeer intensieve zoektocht naar de grondslagen van de autistisch getinte waarneming. Dit werk vormt een subjectieve theorie, geschreven op basis van een eigen autistisch paradigma, waarbij Autisme als persona moet worden opgevat die de theorie dicteert. De auteur is eerder een betrokken waarnemer dan een schepper van het werk. Autisme is ook een noodzakelijk instrument, zoals een hamer dat is voor de timmerman.

Dit boek stelt het autisme in een volledig ander daglicht dan we gewend zijn. De ons bekende, formele diagnose ‘autisme’ als ontwikkelingsstoornis is op specifieke gedragskenmerken gebaseerd, maar in dit werk wordt autisme beschouwd vanuit alle gedragingen en waarnemingen. De auteur stelt dat iedere waarnemer min of meer autistisch is, en onderzoekt fluctuaties in de graad van autisme. De theorie van autisme zit in de aard van de waarneming besloten. De waarneming werkt hortend en stotend, ‘met flitsen van inzicht’ – deze vormen een centraal thema in het boek.

Voor wie een wetenschappelijke verhandeling zoekt over autisme of specifieke mogelijkheden voor behandeling, is dit boek niet bedoeld. Strikt genomen is de doelgroep de auteur zelf; de inhoud kan niet door anderen waargenomen worden zoals door hem zelf. Wat kan de lezer dan wel verwachten? Een boeiend werk dat de lezer moet ondergaan.

"Ik beschouw het als een eer dat ik het voorwoord van dit boek mag schrijven.

In 1999 was er een bijeenkomst voor mensen met autisme, mensen uit de kunst en mensen uit de wetenschap. Hier ontmoette ik Hans van Dalen voor het eerst. Ik stuurde Hans mijn dissertatie en hierop gaf hij commentaar vanuit zijn eigen bevindingen. Hij beschreef zichzelf als iemand met affiniteit voor autisme. Er zijn maar weinig mensen van wie ik zoveel geleerd heb. Hans gaf mij en veel andere mensen inzicht in hoe het is om met autisme te leven.

Mensen in de praktijk van de hulpverlening beschrijven vaak een diagnose, in dit geval de diagnose autisme, in negatieve termen, tekortkomingen. Het wordt beschreven als een afwijking van de 'gemiddelde mens'. Wat Hans ons geleerd heeft, is dat autisme een gave én een handicap is. Door autisme kunnen mensen zich intens verdiepen in een onderwerp en komen zij soms op zaken waar je zonder die diepgang niet op komt. Hier kan vreugde van komen, genieten vanuit gaan. “Flitsen van inzicht”, zoals Hans kan zeggen. Die kant van de 'lol' van autisme wordt maar zelden vermeld.

Hans heeft zelf zijn diagnose gesteld. Dit is hem overkomen, zoals hij het beschrijft, door geen weerstand te bieden (aan autisme). Ten diepste is zijn diagnose een acceptatie van: “Ik ben die ik ben. Het is wat het is.”

In het leven van alledag komen er veel verwachtingen van mensen op je af. Mensen, onder wie mensen met autisme, hebben de neiging hieraan te willen voldoen. Voor mensen met autisme in sterke mate, maar ook voor mensen zonder autisme, is het duidelijk dat niet aan de verwachtingen kan worden voldaan.

Bij een meer open kijk op autisme, kan met Hans van Dalen gevraagd worden: “Waar gaat iemands hart naar uit? Waar is iemand goed in? Wat is de rode draad in iemands leven?”

Ik heb Hans van Dalen vele jaren mogen volgen. Steeds duidelijker en zelfverzekerder kon hij zijn werk presenteren. Zijn motief voor dit boek en veel andere teksten van Hans is: “Ik wil het snappen, ik wil het zelf begrijpen.” Mede door hem ontstond bij mij een kader voor hulp aan mensen met autisme (en ook andere beelden): “Guiding by Understanding”, ondersteunen door begrijpen.

Ik ben heel blij dat er een boek is van Hans, dat zijn beschrijvingen bewaard worden. Het is een authentiek geschrift, een verslag van zijn originele n=1-studie.

Ik beveel dit boek aan voor iedereen die kennis wil maken met de soms rijke 'binnenkant' van mensen met autisme. Het maakt een diagnosticus bij het stellen van een diagnose sensitief voor de positieve aspecten. Het is een andere en wellicht veel humanere benadering dan denken vanuit defecten en etiketjes opplakken.

Dit is een leerboek geschreven door een ervaren ervaringsdeskundige."

Dr. Gerard J. Nijhof